Znaczenia słów

  • Debrza – urwisko
  • Paryja – głęboki wąwóz, np. leśny
  • Ubocz – zbocze
  • Wanciuch – brzuch
  • Giwera – karabin
  • Turlać się – przewracać, obracać
  • Kurowaj – dawniej jakby tort weselny – nieodzowne w orszaku, niesione przez starostę, można zobaczyć w sobotę we Lwowie
  • Wertepy – teren nierówny, pocięty potokami
  • Rapt – porwanie panny, np. kandydatki na żonę
  • Sklep – piwnica budowana sklepieniowo z kamieni
  • Dyniać – tańczyć, dotyczy dzieci
  • Tałabać – np. kapustę w beczce – deptać
  • Linić się – zmiana sierści zwierzęcia, ale żargonowo np. łysieć
  • Magura – samotna góra
  • Pochulanka – terenu podmiejskie, gdzie urządzano festyny
  • Jagła – kasza z prosa – ze słomy prosy wykonywano szczotki do bielenia
  • Czerteż – wypalona i wykarczowana polana
  • Magierka – czapka typu węgierskiego
  • Okowita – wódka „pędzona” z żyta, mogła osiągać do 63% alkoholu
  • Berdo – przepaść między górami
  • Kiczera – zalesiona góra
  • Młaczki – teren podmokły
  • Huczek – potok górski
  • Do rozpuku – śmiać się lub płakać do utraty tchu
  • Trześnianka – zupa z dzikich czereśni, „podbijana” mlekiem
  • Tyli co – niedużo, kapkę
  • Tyćko – troszkę
  • Morowy, honorny – honorowy
  • Burzan – osad
  • Farmazony – dyrdymały
  • Duperele – głupoty
  • Pochlipywać – popłakiwać
  • Tańcować, hulać – tańczyć
  • Hulaj dusza – wesołek
  • Zazula – biedronka
  • Czarnica – czarna jagoda
  • Czeremcha – kocioróbka – znany nam silnie pachnący krzew
  • Bormaszyna – wiertarka
  • Szwajsować – spawać
  • Ancel – areszt
  • Kasarnia – koszary
  • Majdan – podwórze, plac
  • Swarzka – starościna weselna
  • Czyr – zamieszka z mąki żytniej, gotowana „na twardo”, jedzona z mlekiem lub tłuszczem
  • Babka – kowadełko do klepania kosy
  • Płachta – metrowy płat płótna lnianego z trokami do noszenia trawy lub chrustu
  • Liszka – grzyb kurka
  • Podpinka – opieńka
  • Ułan – czerwony kozak
  • Gnurówki – grzyby, czasem zwane mylnie „baranie rożki”, bardzo dobre do zupy mlecznej
  • Hajdamaka – trochę chuligan, ot taka szaławiła
  • Drzewko – choinka z jodły
  • Kołtewka – duszak wykonywany z choinki
  • Gadzina – określenie ogółu zwierząt domowych
  • Gudłaj (kudłaj) – pogardliwa nazwa starowierców, chodzi o zarost (ludzie nie za bardzo wiedzieli, że to jest związane z wiarą Żydów)
  • Pełechaty – zarośnięty, ale też nie ostrzyżony
  • Wiercielnik – taka wiercipięta, choć także ludowa nazwa padalca
  • Pierwiastka – młoda krowa po ucieleniu, wyganiana na pastwisko z czerwoną tasiemką między nogami. Miało to odganiać uroki
  • Uroki – czary
  • Nakastlik – szafka nocna
  • Niewistka – synowa, zwana tak w domu teściów
  • Świdrowaty – np. trochę zwariowany chłopak
  • Badrura (bradrura) – jakby piekarnik, duchówka
  • Uszanowani – ogólny zwrot grzecznościowy
  • Całui rączki – gest grzecznościowy do kobiet
  • Taskać – ciągnąć, dźwigać
  • Batiar – lwowski miglanc, trochę ulicznik
  • Ryzy – drewniane rynny do transportu drewna z górnych partii lasu
  • Baba – pozioma część komina na strychu
  • Kapa – okap
  • Matragona – góra koło Cisnej, zespół muzyczny z Sanoka, z rum. wilcza jagoda
  • Telepać – trząść
  • Osikowy grab – ni sio ni to – niewiadomo co, np. osikowe mleko – nie do końca skwaszone
  • Bawarka – herbata z liści lipy z mlekiem – była koloru różanego
  • Iskanie – ręczne niszczenie insektów
  • Habanina – mięso
  • Bajduga – tratwa
  • Kruca fuks – przekleństwo
  • Potuczek – strumyk
  • Burkacz – duży kamień
  • Podkasać – podnieść spódnicę
  • Kopylak – dziecko z nieprawego łoża
  • Chrustawka – dzika śliwka, bardzo kiedyś popularna w Dębnej
  • Żeniaty – żonaty
  • Śrubstak – imadło
  • Ogacanie – ocieplanie domów, np. słomą
  • Kulawa wilija – wigilia w obrządku wschodnim (6.01.), symbolicznie obchodzona także przez rzymsko katolików
  • Pałaźnik – kolędnik winszujący rano w dzień Wigilii
  • Paska – pszenna ozdobna buła z rodzinkami, smarowana białkiem do połysku, często też święcona – główne pieczywo Świąt Wielkanocnych
  • Sikawka – wykonana z rurki, dawniej drewniana, z tłoczyskiem (stęporkiem), uszczelnionym pakułami – „wyposażenie” chłopaków na śmigus dyngus
  • Cygarniczka – wyrabiana ręcznie lufka, wykonywana z drewna wiśni lub krzewu korczyny
  • Cinkie mliko – mleko po „zebranej” śmietanie
  • Bodenka – maślniczka, w środkowej Polsce zwana cieżnicą
  • Badunia – głębia rzeczna, miejsce kąpania się dzieci
  • Kałabania – głębia rzeczna, ale też i kłopoty
  • Karahula, palica – kij do podpierania, ale też do podganiania np. bydła
  • Durkać – stukać pięścią w drzwi
  • Cieliczka – cielę rodzaju żeńskiego
  • Ino co – bardzo mało
  • Bodak – dziewięciosił bezlistny, poszukiwany przez chłopaków na dzień 15.08. do bukietu ziół w święto Matki Boskiej
  • Cupkać – tupać nogami
  • Buckanie – bodzenie się, raczej zabawa młodych koźląt
  • Asunterunek – miejsce poboru rekruta.
  • Gać – stopień spadku wody, ale też głębia bezpośrednio pod wodospadem.
  • Forszpan – podwoda dwukonna, wyznaczana do transportu podczas wojen, szczególnie podczas I wojny światowej
  • Pypka, pypa – smoczek
  • Pazucha – pod ramieniem, pod pachą
  • Paćkanie – taplanie nogami w błocie, ale i nieumiejętne malowanie
  • Harpagon – nieokrzesany
  • Harap – batóg
  • Podarek – podarunek
  • Zapodać – powiedzieć
  • Kalika – kaleka, ale raczej o osobie mało sprytnej
  • Siara – pierwsze mleko od krowy po ocieleniu
  • Swatu – teść
  • Stryku, stryna – stryj, stryjenka
  • Ta gdzie! – naprawdę?
  • Ta czegu? – co chcesz?
  • Na podorędziu – blisko rąk, np. jakiś przedmiot
  • Morga – galicyjska, 56 arów – dawna miara gruntu, ile zaorano od świtu do południa
  • Proziak – bardzo smaczny placek „na sodzie”, pieczony na kuchennej blasze
  • Podfruwajka – od taka trzpiotka, dorastająca panienka
  • Parobczak – młody chłopak
  • Brykać – rozrabiać, ale np. bryknąć to wyjechać za granicę
  • Kuczki – święto namiotów (szałasów) – pamiątka wyprowadzenia Żydów z niewoli egipskiej przez Mojżesza.
  • Halba – kufel ½ litra
  • Ancug – ubranie
  • Mniód – miód
  • Strucla – ozdobna pleciona w blaszce bułka – w święta Bożego Narodzenia i Wielkanoc jedzono białe pieczywo
  • Samodziały – poszczególne części garderoby wykonany sposobem domowym, ręcznie.
  • Galoty – spodnie
  • Ta weź! – daj spokój!
  • Rucać – rzucać, np. śnieżkami
  • Hyrczy – ostro się odzywa
  • Ceber – drewniane wiadro na wodę.
  • Opryszek – zbójnik bieszczadzki
  • Tołhaj – rozbójnik węgierski
  • Swiaszczennik – duchowny greko-katolicki
  • Podlotek – to co podfruwajka, dorastająca dziewczyna
  • Poczem – następnie
  • Wajczą – zawodzą, marudzą (np. dzieci)
  • Mus był – tak trzeba było
  • Stan – wozownia przy karczmach
  • Trzęsiączka – dreszcze
  • Zainstalować – rozgościć się, np. w hotelu
  • Pacnąć – klepnać, lekko uderzyć
  • Kołomyjka – taniec huculski
  • Połatajko – szewc specjalizujący się w łataniu butów
  • Putnia – drewniane wiadro
  • Puturajko – łazęga (z ros. put – droga)
  • Mądryhel – mądraliśnki
  • Szwędać – łazić
  • Na – masz, bierz
  • Brechać – kłamać
  • Carynka – kośna łąka
  • Działkać – ujadać, ale i wrzeszczeć
  • Bambetle – pościel
  • Ciumać – całować
  • Łepeta (łepetyna) – głowa
  • Lafirynda – lekceważąco o kobiecie
  • Huncwot – łajdak
  • Cyferblat – twarz
  • Kozak – odważny chłopak
  • Ni kumam – nie rozumiem
  • Szkut – mały chłopak
  • Rychać – mocno kaszleć
  • Sztachety – zęby
  • Pic – blaga, bujanie
  • Paniaga – prawdziwy pan
  • Bimbać – lekceważyć
  • Chryja – awantura
  • Ciapane kluski – lane ciasto
  • Drywutnia – komórka na drzewo
  • Małanka – zakończenie roku wg kalendarza juliańskiego
  • Sztywne mliko – kwaśne mleko
  • Zicher – na pewno
  • Mojra – strach
  • Schurdziałe mleko – mleko się zważyło
  • Bania – łaźnia w tradycji wschodniej, ale też np. wieża cerkwi
  • Kucza – mała biedna chatynka
  • Hyża (z rus.) – chałupa
  • Galopka – zapalenie płuc
  • Soroczka – wschodni typ koszuli ze stójką
  • Cyrkuł – powiat z czasów zaboru austriackiego
  • Waserwaga – poziomica
  • Sztreka – przejazd kolejowy
  • Koszara – zagroda dla owiec
  • Swiaszczennyk – duchowny greko katolicki
  • Chałat – wierzchnie okrycie Żydów (Chasydów)
  • Szłykać – chodzić bez celu
  • Hołubić – pielęgnować, pieścić
  • Paskudztwo – wyprysk skóry, krosta
  • Przeszwarcować się – przejść nielegalnie granicę

autor: Pa-Rysz